segunda-feira, 31 de agosto de 2015

Fwd: [Programo Mia Amiko] Gramatikero: INTERNACIAJ VORTOJ


Vizitu: http://gramatikero.blogspot.com.br/





INTERNACIAJ VORTOJ


As chamadas palavras estrangeiras, isto é, aquelas que a maior parte das línguas colheram de uma fonte, são empregadas, em Esperanto, sem alteração, apenas recebendo a ortografia desta língua, mas nas diversas palavras provenientes de um radical é melhor usar, sem nenhuma alteração, só o vocábulo fundamental, deste formando as demais palavras consoante às regras do Esperanto. Exemplo: teatro (teatro); teatra (teatral); teatre (teatralmente). Esta é a 15ª regra do Esperanto.


Palavra internacional é aquela que  satisfaz três condições:

  1. soa ou é escrita de maneira similar em diversas línguas sem a mesma origem linguística.

  2. tem o mesmo ou aproximado significado em diversas línguas.

  3. a palavra tem a mesma origem. (etimologia)


As palavras internacionais mais divulgadas são nomes geográficos, de povos, empresas ou produtos.


Algumas palavras internacionais são criadas (neologismos) e podem, desde o começo, serem usadas em muitas línguas. Isso ocorre frequentemente  com nomes de novos medicamentos e novas substâncias químicas.

Eis algumas palavras internacionais, muito usadas no Esperanto e com forma e significado semelhantes em línguas nacionais de mais de dois bilhões de pessoas:

akademio (academia) - anteno (antena) - atleto (atleta) - atomo (átomo)  - bakterio (bactéria) - balono (balão) - balkono (balcão) - bambuo (bambu) - bandaĝo (bandagem) - banko (banco) - barbaro (bárbaro) - baterio (bateria) - bazaro (bazar) - bebo (bebê) - benzino (benzina, gasolina)- buso (ônibus) - centro (centro) - cunamo (tsuname) - diktatoro (ditador) - diplomo (diploma) - direktoro (diretor) - galerio (galeria) - garaĝo (garagem) - gaso (gás) - generatoro (gerador) - gimnastiko (ginástica)- gorilo (gorila) - ĝinzo (calça jeans) - ĝirafo (girafa) - harmonio (harmonia) -hotelo (hotel) - inspektoro (inspetor) - jasmeno (jasmin) - jubileo (jubileu) - ĵaketo (jaqueta) - kablo (cabo) - kolonio (colônia) - komedio (comédia) - kopio (cópia) - koridoro (corredor) - kupono (cupom) - lampo (lâmpada) - licenco (licença) - listo (lista) - magneto (magneto) - margarino (margarina) - marmelado (marmelada) - maŝino (máquina) - medalo (medalha) - mikrofono (microfone) - mikroskopo (microscópio) - motoro (motor) - noto (nota, apontamento)olimpiado (olimpíadas) - operacio (operação) - partio (partido) - pedalo (pedal) - pistolo (pistola) -polikliniko (policlínica) - polico (polícia) - radio (rádio) - registro (registro) - roboto (robô) - salato (salada) - sandalo (sandália) - sardino (sardinha) - satano (satanás) - sekcio (seção) - sekretario (secretário) - sekundo (segundo) - signalo (sinal) - sporto (esporte) - stacio (estação) - tabako (tabaco) - taksio (táxi) -tanko (tanque de guerra) - tarifo (tarifa) - teamo (time) - televido (televisão) - teniso (tênis) - teorio (teoria) - testo (teste)- titolo (título) - traktoro (trator) - tomato (tomate) - tono (tom) - tubo (tubo) - turbino (turbina) - vagono (vagão) - vizo (visto).


-- 

IKEo (Aulas ao Vivo de Esperanto): http://bit.ly/pma-ikeo
Esperanto@Brazilo: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko

sábado, 29 de agosto de 2015

AK Affonso Costa, nia saŭdado!

ALLAN KARDEC AFFONSO COSTA NE PLU INTER NI

Jam, en 1970, eble antaŭe, mi eniris klasĉambron de Esperanto de Prof. Allan Kardec Affonso Costa. Mi sentis en tiu momento, ke tiu patreca homo, krom humila kaj sindonema persono, estis granda esperantisto. Li tre afable kaj helpeme metis min enen de ŝtopite plena klaso de la lingvo internacia en União Espírita de Minas Gerais, en Belo Horizonte. Ekde tiu tago mi ne lasis admiri lin. Li ĉiam estis absolute dediĉa al nia kara internacia lingvo. Li estis treege ligita, fratece kaj samideane al Ismael Gomes Braga, la granda disvastiganto de Esperanto en Brazilo; li ĉiutage faris silentan kaj dediĉan laboron por la internacia lingvo en nia Belorizonto. Post la eldoniĝoj de liaj famaj vortaroj fare de FEB (Esperanto-Portugale kaj inverse), li fariĝis nia kunulo de ĉiutagaj studoj de la lingvo pere de sia verko, dum multaj jaroj.

Revenis li hieraŭ, post longa deĵoro en nia Tero, jam kun  cent-kaj-ioma jaraĝo, al pli superaj planoj.  Tre favore dediĉita al Zamenhofaj idealoj kaj al Spiritismo li laboris. Nia karmemora profesoro Allan demetis siajn fizikajn vestojn, por reviziti sian spiritan frataron en aliaj dimensioj. Ke ni ĉiuj havu inter ni la markojn de lia amo al Esperanto kaj ĉefe al homaranismo laŭ kristana spirita vidpunkto de amo kaj karito. Li ĉiam instruis al ni, ĉiujn, la Diajn vortojn pri boneco kaj sindonemo.

Daŭre laboru, nia karulo, nun en aliaj niveloj de la homa ekzistado, pri la niaj eternaj celoj al interkomunikado inter la homoj.

Vivu ĉiam nia Profesoro Allan!

(Adonis Saliba, via eterna lernanto de Esperanto kaj Esperantismo)


--

IKEo (Aulas ao Vivo de Esperanto): http://bit.ly/pma-ikeo
Esperanto@Brazilo: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko

quarta-feira, 26 de agosto de 2015

Pola Retradia Elsendo

472ª ELSENDO DE POLA RETRADIO

PhotoFunia-1440602536Neide Barros – Brazila Kantistino

En mallongaj informoj komence de la 472-a E-elsendo ĉewww.pola-retradio.org ni referencas la 25-an de aŭgusto 2015 al la semajnfinaj vizitoj de la pola prezidento en Tallino kaj de la rusa ĉefministro sur unu el la insuloj de la Kurila Arkipelago, kie li deklaris formalan vastiĝon de la rusa teritorio. Informo el Pollando rilatas al la feria (sed ne nur) bicikla vizitado de la vitejoj en la suda Pollando. La sciencbultena temo traktas novajn malkovrojn pri goriloj. Reference al la 100-a UK en Lillo Milada Szwedo prezentas sian interparolon kun Tali Wandel pri ŝia kontribuo al la temo eŭritmio kadre de la Kleriga Lundo. En la marda E-programo muzike akompanas nin Neide Barros Reĝo prezentante la kanton Blanka Luno el la KD „Revo de Amo". Tekstoj de aktualaĵoj, scienca temo estas paralele legeblaj kaj aŭsulteblaj ĉe nia paĝo. En la rubriko Antaŭ nia mikrofono aŭdiĝas interparolo el nia programo kun Tali Wandel.

E_elsendo el la 25.08.2015

Aŭgusto 25, 2015 | Enretigita de Barbara Pietrzak

--

IKEo (Aulas ao Vivo de Esperanto): http://bit.ly/pma-ikeo
Esperanto@Brazilo: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko

terça-feira, 25 de agosto de 2015

Elsendo el Radio Vatikana


Tintoretto -1547 - La miraklo de la panoj kaj fiŝoj.

Elsendoj de Radio Vatikana, enarkivigitaj che: http://www.radio-vatikana-esperanto.org

2015-08-23, dim
Komentario: Johano 6:60-69 ... Alvoko por la paco en Ukrainio; medito pri la fideleco al Kristo Mesagho al la sinodo de la valdanaj metodistoj; beno kaj danko al junaj italaj misiistoj; papo Francisko cheestis meson por Papo Pio la 10-a; nova tvitera mesagho ... UN: internacia tago por rememorigo pri la internacia komercado per sklavoj; Palestino: prezidanto Abbas demisiis de la PLO; Koreioj: strechigho kaj interparoloj.

2015-08-20, jhau
Tago de la Migranto kaj Rifughinto: migrantoj kaj rifughintoj pridemandas nin, la respondo de la evangelio de la mizerikordo ... Vatikanurbo: respondo al demandoj pri foto de papo Francisko kun afisho pri disputo inter Britio kaj Argentino ... Pollando: amasenskribigho por la Monda Tago de la Junularo; Turkio: antautempa balotado; Egiptio: shvebas la ombro de Islama Shtato; Koreio: militaj agoj inter Nordo kaj Sudo.

2015-08-19, mer
La laboro estas sankta char ghi donas dignon al personoj kaj familioj kaj ebligas al la tero evolui; saluto kaj mesagho okaze de la 75-a datreveno de la fondo de Taize ... Doloro kaj proksimeco al la viktimoj pro la terorisma bombo en Tajlando; mesagho al la argentina servo de urgha pastrado; en Kubo, ne estas antauvidita renkonto inter la papo kaj FARC; kondolenco pro la forpaso de la hungara kardinalo Laszlo Paskai; mesagho al la Internacia Mitingo por la Amikeco de la Popoloj en Rimini, Italio; nova tvitera mesagho.

Radio Vatikana: Programoj en Esperanto http://eo.radiovaticana.va Laux peto kaj podkasto - Radio (maldekstre de Video) - Search Podcast - Select: Esperanto - Search

--

IKEo (Aulas ao Vivo de Esperanto): http://bit.ly/pma-ikeo
Esperanto@Brazilo: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko

terça-feira, 18 de agosto de 2015

Saĝa envio





"Mi envias la malsaĝecon, ĉar ĝi estas eterna..."

Nelson Rodrigues



-- 
Kunlaboro de Carlos Filho (PMA)​


Programo Mia Amiko: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko


--
Postado por Blogger no KURIOZA KAJ GAJA em 8/18/2015 01:28:00 PM


Grava Manko



​​
Fotisto fotis grupon d​e infanoj ​ĉe la lernejo kaj nun la instruistino provas konviki ilin aĉeti la foton: 
- Imagu, ŝi diras, ke interese estos vidi la foton, kiam vi estos plenkreskuloj: "Ho, jen Katarina, ŝi estas advokatino" aŭ "Jen Karlo, nun li estas kuracisto". 
Subite oni aŭdas mallaŭtan voĉon, kiu venas el la fundo de la klasĉambro:
- Kaj jen la instruistino. Ŝi estas mortinta!​

Kunlaboro de Rose (PMA)
Programo Mia Amiko: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko


Postado por Blogger no KURIOZA KAJ GAJA em 8/18/2015 09:57:00 AM

Elsendoj de Radio Vatikana

Caravaggio

2015-08-16, dim
Komentario: Johano 6:51-58 … Vivi en konkreta kaj reala kunuleco kun Jesuo transirigas nin de la morto al la vivo … Ke la Dipatrino turnu al ni siajn mizerikordajn okulojn; pri la viktimoj de eksplodoj en Tianjin; nova tvitera mesagho … Italio: grandnombraj vizitantoj al la stando de la Sankta Segho che Expo Milano; Francio: dek jarojn post la murdo de frato Roger Schuetz, la fondinto de Taize; Sirio: pastro Tony Boutros estas liberigita; Singapuro: vizitas kardinalo Parolin; Srilanko: socia fono de la parlamenta balotado.

2015-08-13, jhau
La venonta vizito de papo Francisko al Unuighintaj Nacioj, kaj la nova encikliko; nova tvitera mesagho … Azio: kardinalo Parolin...

Legu pli ĉe... Esperanto@Brazilo

--

Programo Mia Amiko: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko

Gvidilo por sinmasaĝado


Clipboard01

La plej novaj varoj ricevitaj de la Libroservo de UEA

Gvidilo por sinmasaĝado, Sigita StaišiūnaitėDVD-ojSigita Staišiūnaitė, s.j.. Konsiloj/sugestoj por 10 specoj de sinmasaĝado. Prezo: 13.50 EUR. Pliaj informoj, reta mendilo:http://katalogo.uea.org?inf=6075

Teo kaj amo – koloroj de la mondo, Sepa & AsortiKD-oj,Asorti, 2015. 6 kantoj, kiuj ripetiĝas ankaŭ nurinstrumente por karaokea kunkantado. Prezo: 15.00 EUR. Pliaj informoj, reta mendilohttp://katalogo.uea.org?inf=9207


​Vi ankaŭ povas mendi ĉe BEL:

 


Programo Mia Amiko: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko

segunda-feira, 17 de agosto de 2015

Klereca Pordo



"Instruistoj malfermas la pordon, tamen vi mem eniru."

Ĉina popoldiro.

"Os professores abrem a porta, mas você deve entrar por você mesmo."

Provérbio Chinês.

-- 
​Kunlaboro de Fábio (PMA)​


Programo Mia Amiko: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko


--
Postado por Blogger no Bildoj Kaj Tekstoj em 8/17/2015 09:51:00 PM


domingo, 16 de agosto de 2015

Pasvorto netaŭga



Filo al patro...

- Hej paĉjo, kion vi faras?
- Nenion! 
- Sed kio okazas al via retpoŝtilo?
- Nu, ĝi insistas kun la averto: "Via pasvorto estas netaŭga!" Kaj mi plurfoje enmetis la vorton "netaŭga" kaj ĝi ne allasas min eniri.

--

Programo Mia Amiko: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko


--
Postado por Blogger no KURIOZA KAJ GAJA em 8/16/2015 10:15:00 PM

Gramatikero: Esperantaj landnomoj


Vizitu: http://gramatikero.blogspot.com.br/





ESPERANTAJ LANDNOMOJ


O sistema básico


Zamenhof dividiu o sistema básico para a formação dos nomes de países em Esperanto em duas partes:


I- Na primeira parte o radical indica a pessoa e é necessário adicionar o sufixo "-uj" para fomar o nome do país:

I      homo                             lando

       ---o                               ---ujo

       ital-o                              Ital-ujo

       franc-o                           Franc-ujo

       german-o                       German-ujo

       angl-o                            Angl-ujo

       ĉin-o                              Ĉin-ujo

       japan-o                          Japan-ujo

       egipt-o                           Egipt-ujo


II- Na segunda parte, o radical indica o país e se adiciona o sufixo "-an", para criar o nome da pessoa, que nasceu no país:

II     lando                            homo

       ---o                               ---ano

       Brazil-o                          brazil-ano

       Uson-o                          uson-ano

       Kolombi-o                      kolombi-ano

       Pakistan-o                     pakistan-ano

       Indonezi-o                     indonezi-ano

       Kenj-o                           kenj-ano

       Sud-Afrik-o                    sud-afrik-ano


O uso de "lando"


Pode-se usar o final "-lando", em vez do sufixo "-uj". Observe:


I      homo                             lando

       ---o                               ---lando (---ujo)

       pol-o                              Pol-lando (Pol-ujo)

       svis-o                             Svis-lando (Svis-ujo)

       skot-o                             Skot-lando (Skot-ujo)

       finn-o                              Finn-lando (Finn-ujo)

       dan-o                              Dan-lando (Dan-ujo)


Teoricamente poder-se-ia usar o final "-lando" em todos os nomes de países (por exemplo:  German-lando, Sved-lando, etc.), mas na prática não é muito comum ouvir essa forma.

Esses nomes pertencem à primeira parte do sistema, onde o radical indica a pessoa e é adicionado o final "-lando" para formar o nome do país.


Agora vejamos os exemplos:

II       lando                          homo

         ---o                             ---ano

         Irland-o                        irland-ano

         Island-o                       island-ano

         Nederland-o                 nederland-ano


Esses nomes pertencem à segunda parte do sistema, onde  o radical indica o país e adciona-se o sufixo "-an" para criar o nome da pessoa nascida nele. Nesses casos, "-lando" é parte essencial do radical, que não  pode ser retirado.



"-ujo" / "-io"


Muitos gostam de usar o final "-io" em vez de "-ujo".

I         homo                           lando  

          ---o                             ---io (-ujo)

          ital-o                           Ital-io (-ujo)

          franc-o                        Franc-io (-ujo)

          german-o                    German-io (-ujo)

          angl-o                         Angl-io (-ujo)

          ĉin-o                           Ĉin-io (-ujo)

          japan-o                       Japan-io (-ujo)

          egipt-o                        Egipt-io (-ujo)



Observe os exemplos abaixo:

II        lando                          homo

          ---o                              ---ano

          Kolombi-o                     kolombi-ano

          Ĉili-o                            ĉili-ano

          Siri-o                            siri-ano

          Indonezi-o                    indonezi-ano

          Aŭstrali-o                     aŭstrali-ano

          Niĝeri-o                        niĝeri-ano

          Liberi-o                         liberi-ano

Esses exemplos pertencem  à segunda parte II do sistema. O radical indica o país e é necessário adicionar o final "-ano" para criar o nome da pessoa, que nasceu lá; "-i" não é parte do final. Ele faz parte do radical e não se pode retirá-lo. Nesses exemplos, "-io" não substitui o final "-ujo". Não se pode dizer "Kolombujo", "Ĉilujo", etc.


Landoj kun -(i)stano

Em alguns nomes de países, por influência das línguas nacionais, muitas pessoas usam o final "-stano" ou "-istano" ao invés de "-ujo". Esses nomes geralmente pertencem  à parte I do sistema.

I homo                             lando

---o                                  ---ujo/ ---(i)stano

afgan-o                             Afgan-ujo/Afgan-istano

kazaĥ-o                            Kazaĥ-ujo/Kazaĥ-stano

kirgiz-o                             Kirgiz-ujo/Kirgiz-istano

kurd-o                              Kurd-ujo/Kurd-istano

taĝik-o                             Taĝik-ujo/Taĝik-istano

turkmen-o                        Turkmenujo/Turkmen-istano

uzbek-o                            Uzbek-ujo/Uzbek-istano

Mas há um nome de país, que pertence à parte II do sistema (porque não existe um povo, que se ĉame "pakoj"). O final "-istano" é parte do radical e não pode ser retirado:

II lando                             homo

---o                                 ---ano

Pakistan-o                        pakistan-ano



Nota: A Academia de Esperanto aceita o uso de ambos os sufixos, "-ujo" e "-io" . Há uma lista, publicada pela Academia (resolução número 12, de 04/05/2009), apresentando o nome dos países em Esperanto.


--

Programo Mia Amiko: http://esperanto.brazilo.org
Twitter: @MiaAmiko