Pular para o conteúdo principal

[GRAMATIKERO] SEN





SEN

Preposição, que indica:

1. privação, ausência:
 a) de objeto ou pessoa;
- La generalo venis sen adjutanto.(O general veio sem o ajudante de ordens.)
- Sen gutoj malgrandaj maro ne ekzistus.(Sem pequenas gotas não existiria mar.)
-  Esti sen pano, mono, armiloj.(Estar sem pão, dinheiro, armas.)
- Per kia rajto vi, sinjoroj, baras la vojon al ni, por kiuj la irado jam sen tio estas tiel malfacila? (Com que direito vocês, senhores, barram o caminho para nós, para quem a caminhada já sem isso é tão difícil?)

  b) de estado ou ação:
- Ne venas honoro sen laboro. ( Honra não vem sem trabalho.)
- Li restis du tagojn sen manĝo. (Eles ficaram dois dias sem comida.)
- Ŝi nenion volis decidi sen demandi min.(Ela não quis decidir nada sem me perguntar.)
-  Tiuj fortoj devis resti por ŝi sen uzo. (Essas forças deveriam permanecer para ela sem uso.)

Notas:

1) Sen pode aparecer como prefixo, na formação de adjetivos:
- senhoma, senvoja dezerto (deserto desabitado, sem trilhas); senambicia (sem ambição); sengusta (insípido); senlima (ilimitado); senmakula (imaculado); sensenca (sem sentido); senbrila (sem brilho, fosco); sendefenda infano (criança indefesa); senefika(ineficaz); senfina (infinita).
Desses adjetivos, derivam- se advérbios e substantivos:
- senatende (inesperadamente); sensencaĵo (absurdo), senkulpeco (inocência)
2) Quando sen introduz dois substantivos de sentidos análogos, estes são ligados por kaj:
- Eterna nokto sen pensado kaj sonĝado ŝin atendis. (Uma noite eterna sem meditação nem sonhos a aguardava.)
- Antaŭen sen halto kaj timo! (Adiante sem parada e sem temor!)
- La pasintan vivon li rememoris sen sopiro kaj bedaŭro.  (A vida passada ele relembrou sem saudade nem lamento.)
Observe a tradução:
- Sem dinheiro nem amigos — SEN mono KAJ amikoj; não "sen... nek... ", e isto é natural, porquanto seria, completando: "Sen mono KAJ SEN amikoj".

3) As palavras "sen...a" significam "[sen...o]a". Se o radical principal refere-se a um processo ou qualidade, usa-se os prefixos ne ou mal, de acordo com o sentido. Compare:
- senkdanka kaj nedankema (ingrato e inclinação a ser mal agradecido)
- senmova kaj nemovebla. (imóvel e impossível de ser movido)
- senokupa kaj neokupita.(vazio e desocupado.)
- seninterrompa kaj neinterrompita.(contínuo e não interrompido)
-senhonora homo kaj malhonora ago. ( pessoa sem honra e ação desonrosa.)
Algumas vezes no entanto ne...a / mal…a  e [sen…o]a podem ser sinönimos:
- neutila/senutila. (inútil)
- malprudenta/senprudenta. (imprudente)
E isto se estende a outras palavras compostas:
- sengraveco/malgraveco. (irrelevância.)
- senklareco/malklareco. (obscuridade)
-sentaŭgeco/ netaŭgeco. (inconveniência)

4) Segundo o dicionário virtual REVO (LINK), há uma ratificação do uso do SEN antes de infinitivo da seguinte forma: Embora o uso de sen antes de verbo no infinitivo não seja muito frequente, ele é totalmente correto, lógico e útil. A costumeira maneira de dizer ne…-ante não tem exatamente o mesmo sentido porque ela não exprime o inesperado da ausência. Observe o exemplo:
- Ne parolante (ĉar mia temo ne estas) pri la versarto, mi do ne analizos la ritmon. (Não falando- porque não era esse o meu tema- sobre a arte de escrever versos, eu então não analisarei o ritmo.)
- Sen paroli (eĉ se oni ne volas paroli) pri la versarto, la tie esprimita ideo estas admirinda. (Sem falar- até mesmo se não se quer falar- sobre a arte de escrever versos, a ideia lá expressa é admirável.)
Há no PMEG (LINK) uma referência sobre o uso do sen antes de verbos no infinitivo.




--
Postado por Blogger no GRAMATIKERO em 1/05/2014 08:32:00 AM



--


Programo MIA AMIKO

Lernu Esperanton kun amikoj


ESPERANTO@BRAZILO

Movimento Virtual de Esperanto no Brasil

http://esperanto.brazilo.org

*

Twitter: @MiaAmiko

Comentários

Postagens mais visitadas deste blog

Programo Mia Amiko: Granda Projekto por Esperantistiĝo en Brazilo

Programo Mia Amiko (PMA) fariĝis unu el la plej gravaj projektoj por disvastigi kaj subteni la uzadon de Esperanto en Brazilo. Ĉi tiu programo ne nur inspiras centojn da homoj lerni la lingvon, sed ankaŭ kreas fortikan komunumon de lernantoj kaj volontuloj, kiuj ĉiutage kunlaboras por antaŭenigi la idealojn de Esperanto. Vasta Programaro por Ĉiuj Niveloj Unu el la ĉefaj avantaĝoj de PMA estas ĝia alirebleco kaj diverseco. La programo proponas kursojn por ĉiuj niveloj, ekde bazaj ĝis progresigaj, donante al lernantoj la ŝancon, paŝon post paŝo, majstri la lingvon. Ĉi tiuj lecionoj estas gvidataj de spertaj instruistoj kaj apogataj de dediĉitaj volontuloj, kiuj certigas, ke ĉiu lernanto ricevas la atenton kaj subtenon, kiujn ili bezonas. La kursoj estas realigitaj rete, kio faciligas la aliron por homoj tra la tuta lando. Lernantoj povas partopreni de la komforto de sia hejmo, kun horaroj adaptitaj al diversaj bezonoj. Tia aliro inkluzivigas ĉiujn interesatojn kaj kreas d...

ESPERANTO KAJ UNESKO: 70 JAROJ

  Esperanto: La Lingvo de Pacon kaj Komunan Historion La 10-an de decembro 2024, la esperantistaro festos gravan datrevenon: la 70-an jaron de la fama Montevidea Rezolucio, kiu unufoje kaptis la atenton de Unesko al Esperanto. Ĉi tiu historia evento okazis en la Parlamenta Palaco en Montevideo, kie la Ĝenerala Asembleo de Unesko en 1954 formale rekonis la kontribuon de Esperanto al la edukado, kulturo, kaj interkompreno inter popoloj. Esperanto kaj Unesko: Kunlaboro por Pacon kaj Kulturan Riĉecon La Montevidea Rezolucio estas pli ol nur dokumento; ĝi simbolas komunan vizion inter Unesko kaj la esperantista movado por konstrui mondan pacon tra edukado kaj kulturo. Ĉi tiu ligo inspiras generaciojn de esperantistoj, kiuj, malgraŭ stereotipoj, agas kiel antaŭenpuŝantoj de signifaj ideoj. Ili ne nur ludas inter si en lingva ludo, sed strebas efektive ligi kulturojn kaj instigi komunikadon sen baroj. La rezolucio celas krei mondon, kie scienco kaj kulturo plibonigas homajn rilatojn, kaj ...

Salvadoro, Bahio, Brazilo - omaĝas oficiale Esperanton

En solena kaj historia momento por la Esperanto-movado, la kongresaj partoprenantoj estis akceptitaj kaj omaĝitaj de la Konsilantara Ĉambro de Salvadoro, laŭ antaŭa anonco. Ĉi tiu evento, okazanta la 14-an de novembro 2024, substrekas la rekoneblan subtenon de la loka aŭtoritato por la internacia lingvo Esperanto. La omaĝo okazis dum speciala sesio en la Konsilantara Ĉambro Cosme de Farias, organizita de la urba konsilanto Silvio Humberto, kiu profunde rekonas la kontribuojn de la Brazila Esperanto-Ligo (BEL) en la socia kaj kultura disvolviĝo de la lando. Establita en 1907, BEL dediĉis sin al la promociado de egaleco kaj inkluziveco en lingva komunikado, kontribuante al interkultura kompreno inter brazilanoj kaj la internacia komunumo. Kun la temo "Esperanto kaj la scioj, praktikoj kaj kulturoj de Brazilo," la evento altiris atenton al la grava rolo de Esperanto en la brazila edukado kaj kulturo, kaj alportis novan lumon al la laboroj de BEL kaj de la Brazila Esperantista Ju...