[GRAMATIKERO] TIO

Tio

Pronome demonstrativo, significando "isso, aquilo":

-  Tio estas tre facila.(Isso é muito fácil)

-  De kiu tio venas? (De quem isso vem?)

-  Ĉio dependas de tio, kiel oni konsideras la aferon. (Tudo depende disso,  de como se considera o assunto.)

-  Li ne similas al tio, kio li antaŭe estis.  (Ele não se parece com o que ele era antes.)

-  Tio  estas la ĉefa celo de niaj kongresoj. (Isso é o principal objetivo de nossos congressos.)

-  Tio, kion li plej timas, estas la morto. (Aquilo que ele mais teme é a morte.)

-  Kion tio signifas? (O que aquilo significa?)

-  La esperantismo celas nur al tio, ke ia taŭga kaj vivipova komprenilo inter la popoloj ekzistu. (O esperantismo objetiva apenas isso, que uma espécie de instrumento, adequado e duradouro, de compreensão exista entre os povos.)

Notas:

1) Quando queremos nos referir a algo, que se encontra perto de nós no espaço ou no tempo, usamos a partícula ĉi:

- Tio ĉi estis la unua fojo. (Isto foi a primeira vez.)

- Legu ĉi tion kaj vi scios, kiu mi estas. (Leia isto e você saberá quem eu sou.)

- Kaj kio sekvas el ĉio ĉi tio? ( E o que segue de tudo isto?)

2)  A forma ĉio tio ĉi (ou ĉio ĉi tio) também se pode simplificar suprimindo-se o demonstrativo. Assim "tudo isto" podemos dizer ĉio ĉi:

- Pri ĉio ĉi tio mi jam multe parolis, kaj mi ne volas nun ripeti miajn vortojn. (Sobre tudo isto eu já falei muito e não quero agora repetir minhas palavras.). Poder-se-ia escrever: Pri ĉio ĉi mi jam multe parolis, kaj mi ne volas nun ripeti miajn vortojn

3) Tio é um pronome neutro, por assim dizer, "universal", aplicável em referência a coisas, mas também a pessoas e outros seres, em vez de tiu, tiuj, tia ou tiaj; fato análogo se dá com tio ĉi. Exemplos:

- Tio estis ilia unua renkontiĝo. (Esse foi o primeiro encontro deles.)

- Tio estis hundo, kiu bojadis.  (Isso era um cão que ladrava.)

- Tio ĉi estis liaj lastaj vortoj. (Estas foram as últimas palavras dele.)

- Ĉi tio estas mia filino. (Esta é a minha filha.)

- Ĉu tio estas vi, Petro? (É você Pedro?)

- Kiaj dioj tio estis, kies plezuro estis la venĝado? (Que espécie de deuses eram esses (ou "aqueles"), cujo prazer era a vingança?)

4) Tio / Ĝi

Algumas vezes pode-se hezitar entre o uso de tio ou ĝi. Usa-se tio para algo indefinido ou quando não se pode ou não se quer nomear algo. Deve-se usar tio, para representar algo expresso pela frase anterior inteira. Compare as frases:

- Ŝi rakontis belan fabelon. Tio estis tre amuza. (Ela contou uma fábula. Isso foi muito engraçado.). Foi engraçado ela contar uma fábula (a frase anterior)

- Ŝi rakontis belan fabelon. Ĝi estis tre amuza.  (Ela contou uma fábula. Ela era muito engraçada). A fábula era engraçada.

--
Postado por Blogger no GRAMATIKERO em 9/21/2014 07:26:00 AM

Programo MIA AMIKO Lernu Esperanton kun amikoj ESPERANTO@BRAZILO Movimento Virtual de Esperanto no Brasil http://esperanto.brazilo.org

*

Facebook: http://www.facebook.com/groups/MiaAmiko/ Twitter: @MiaAmiko