Fine, kiel infanoj lernas paroli?

Posted by

Tiun ĉi sonartikolon verkis kaj produktis Paŭlo S. Viana el Brazilo

Fine, kiel infanoj lernas paroli?

Ni ĉiuj jam multfoje aŭskultis la jenan aserton, kiu havas staton de senkontesta certeco: infanoj lernas paroli per imitado kaj ripetado. Ankaŭ ĉi tie, en nia Esperanta RetRadio, ni jam aŭdis ĝin. Ĉu iu povus dubi pri tio?

Tamen, jes!

Profesoro Charles Yang, el la Universitato de Pensilvanio, en Usono, publikigis studaĵon en revuo de la Akademio de Scienco, per kiu li proponas tute alian klarigon por la lingvoakiro fare de infanoj: ili lernas paroli per gramatiko! En tio, li apogas la teorion de la fama usona lingvisto Noam Chomsky, laŭ kiu la homa lingvo estas speco de instinkto.

Kompreneble, per "gramatiko" la profesoro ne celas tiun enuigan serion da reguloj, kiuj turmentas gelernantojn en lernejoj. Temas pri la fakto, ke infanoj ne nur imitas kaj ripetas, sed sekvas "ĝeneralajn regulojn", kiam ili komencas uzi lingvon. Ili sekvas logikan modelon por kunigi vortojn, preskaŭ same kiel plenkreskaj homoj. Ilia lingvokapablo estas multe pli kompleta ol tio, kion ili sukcesas elparoli.

Por veni al tia konkludo, Yang studis multenombrajn registrojn de "paroladoj" de infanoj. El tiuj frazoj li observis, ke la etuloj preskaŭ perfekte kunigas artikolon kaj substantivon, ekzemple. Li komparis tiujn "paroladojn" kun vastega stoko da kolektitaj frazoj kaj esprimoj uzataj de la popolo en Usono por lingvaj esploroj. Li konkludis, ke la infanoj dekomence uzas lingvajn strukturojn jam ekzistantajn, kio supozigas, ke ilia kapablo estas kvazaŭ genetike akirita.

Simila esploro, farita kun ĉimpanzoj, tute fiaskis, kiam oni provis instrui al ili lingvon de gestoj. La bestoj apenaŭ sukcesis ripeti movojn por gajni premiojn. Ili ne sukcesas evolui ĝis la lingvaj strukturoj de homoj.

Jen pensiga hipotezo. La akirado de homa lingvo ankoraŭ ne estas plene konata fenomeno, kaj klarigo pri tio povas havi almenaŭ unu gravan praktikan sekvon: kiu estas la plej efika metodo por lerni novan lingvon, kiam oni jam ne estas bebo?

.... Esperanto, mia lingvo, minha língua!

Esperanto@Brazilo - http://esperanto.brazilo.org

Comentários

Postagens mais visitadas deste blog

Novaĵoj pri Briksaj landoj en 2025

La BRICS-emblemo en Brazilo en 2025 estos la sumauma-kotonarbo. La brazila registaro publikigis la BRICS-emblemon, kiu estos uzata por la landa prezidanteco de la unuiĝo en 2025. La emblemo prezentas la sumauma-kotonarbon kreskantan en Amazono, kiu estas pentrita en la koloroj de la naciaj flagoj de la ŝtatoj de la BRIKS-unuiĝo. 1. La 1-an de januaro, la prezidanteco de BRICS oficiale transiris de Rusio al Brazilo. Tio estas la dua sinsekva jaro, ke la latinamerika ŝtato fariĝas la centro de altiro por politikistoj de la plej alta nivelo. Plej verŝajne, Rio-de-Ĵanejro iĝos la ĉefurbo de la ĉefa evento, nome la renkontiĝo je la nivelo de ŝtatestroj. Almenaŭ la ĉefaj eventoj de la G20 en 2024 okazis tie. La pasintan novembron la urbestro de Rio-de-Ĵanejro Eduardo Paes diris, ke li jam proponis al brazila prezidento Luiz Inacio Lula da Silva okazigi tie la Pint-Kunvenon. Cetere, la estro de la brazila Ministerio pri eksterlandaj aferoj Mauro Vieira deklar...

Programo Mia Amiko: Granda Projekto por Esperantistiĝo en Brazilo

Programo Mia Amiko (PMA) fariĝis unu el la plej gravaj projektoj por disvastigi kaj subteni la uzadon de Esperanto en Brazilo. Ĉi tiu programo ne nur inspiras centojn da homoj lerni la lingvon, sed ankaŭ kreas fortikan komunumon de lernantoj kaj volontuloj, kiuj ĉiutage kunlaboras por antaŭenigi la idealojn de Esperanto. Vasta Programaro por Ĉiuj Niveloj Unu el la ĉefaj avantaĝoj de PMA estas ĝia alirebleco kaj diverseco. La programo proponas kursojn por ĉiuj niveloj, ekde bazaj ĝis progresigaj, donante al lernantoj la ŝancon, paŝon post paŝo, majstri la lingvon. Ĉi tiuj lecionoj estas gvidataj de spertaj instruistoj kaj apogataj de dediĉitaj volontuloj, kiuj certigas, ke ĉiu lernanto ricevas la atenton kaj subtenon, kiujn ili bezonas. La kursoj estas realigitaj rete, kio faciligas la aliron por homoj tra la tuta lando. Lernantoj povas partopreni de la komforto de sia hejmo, kun horaroj adaptitaj al diversaj bezonoj. Tia aliro inkluzivigas ĉiujn interesatojn kaj kreas d...

La Trankvila Transo: Esperanta Filmo, kiu Kortuŝas kaj Inspiradas

En la lastatempa festivalo de Esperanto-USA, la 5-minuta filmo "La Trankvila Transo" elstaris kiel la granda gajninto de la unua premio. Ĉi tiu verko ne nur gajnis la admiron de la juĝantaro, sed ankaŭ kaptis la koron de la internacia komunumo. La filmo pritraktas la profundan temon de maljuniĝo, kaptante kaj sentimentajn kaj dramajn momentojn de tiu ĉi universala homa sperto. La titolo mem, "La Trankvila Transo," sugestas la mediteman kaj emocian vojaĝon, kiun ĝi prezentas. Tra zorgeme kreitaj scenoj kaj kun impresa atento al detaloj, la filmo donas voĉon al temoj kiel nostalgio, akcepto, kaj la mistera beleco de la vivo mem. Kvankam mallonga, la filmo sukcesas transdoni profundan mesaĝon: maljuniĝo ne estas nur fizika ŝanĝo, sed ankaŭ spirita transiro, plenplena de signifoj kaj memoroj. Unu el la ĉefaj fortoj de "La Trankvila Transo" estas ĝia kapablo rakonti universalan historion per la unika lenso de Esperanto. La lingvo, kiu simbolas interkompreniĝon...

Esperanto — Internacia Movado

Pesquisar este blog