 | maizo_5000j.mp3Listen on Posterous |
Maizo estas nutra planto el Ameriko kiun la eŭropanoj ekkonis same kiel la terpomojn nur post la malkovro de la nova kontinento en la jaro 1492 de Kristoforo Kolumbo. Intertempe maizo fariĝis en la tuta mondo grava baza nutraĵo kaj maizo nun eĉ estas kultivata en sufiĉe malvarmaj zonoj. Sed kiel aspektis la situacio rilate al nutrado en Ameriko?
Jam antaŭ jarmiloj homoj en Ameriko kultivis maizon. Sed ĉu ili jam regule manĝis la grenon - aŭ ĉu ĝi servis por ceremoniaj celoj? Novaj analizoj de ŝtonaj laboriloj kaj de kultiva grundo solvas tiun arkeologian disputaĵon.Antaŭ 5000 jaroj homoj konstruis ĉe la pacifika marbordo de la hodiaŭa Peruo grandajn setlejojn kaj kultivis maizon. Sed en kiu grado ili nutris sin tiam de tiu greno? Kelkaj arkeologoj opiniis ke tiu planto unuavice estis konsumata dum ceremoniaj okazoj. Aliaj opiniis ke ĝi estis baza nutraĵo.
Esploristoj de la Field Muzeo en Ĉikago en Usono nun esploris arkeologiajn trovaĵojn el la regiono Norte Chico norde de Lima por klarigi tiun demandon. Iliaj analizoj indikas ke maizo estis kultivata sur grandaj areoj kaj konsistigis je signifa parto la nutran bazon de la homoj de la tiama epoko.
La esploristoj analizis ŝtonajn laborilojn kiuj estis trovitaj ĉe arkeologiaj fosadoj kaj ankaŭ fosilajn ekskrementojn kiuj aĝis inter 3800 kaj 5000 jarojn. Krome ili analizis specimenojn de la kultiva grundo. Plej multaj trovaĵoj devenas el la setlejoj Cabalete kaj Huaricanga kiuj situas proksime al la marbordo en Peruo.
Ĉe proksimume la duono de la 126 grundaj specimenoj la esploristoj trovis polenojn de maizo. Ili klare povis konstati ke la polenoj ne devenas de maizo kia ĝi estas kultivata hodiaŭ ĉar la grandeco de la polenoj signife diferencas.
Sur 11 el 14 analizitaj ŝtonaj laboriloj kiuj estis uzataj por tranĉado aŭ dispistado ili trovis ĉe plej multaj el ili restaĵojn de maizo. Krom tio la analizoj de restaĵoj de homaj ekskrementoj subtenis la supozon ke la homoj tiam manĝis multe da maizo. Pli ol du trionoj de la homaj ekskrementoj kaj tri kvaronoj de hundaj ekskrementoj enhavis restaĵetojn de tiu greno - tio estis pli ol de ĉiu alia nutraĵo. La analizo montras ke homoj krome nutris sin de batatoj, guavoj kaj sardeloj.
Laŭ la esploristoj tiuj datumoj subtenas la konkludon ke maizo estis baza nutraĵo kaj ĉefa fonto por amelo kaj estis konsumata ne nur je ceremoniaj okazoj.
.... Esperanto, mia lingvo, minha língua!
Esperanto@Brazilo - http://esperanto.brazilo.org
Comentários
Postar um comentário